тексерулер

(Проверки)

әскери бөлімдер, құрамалар, әскери оқу орындары мен әскери мекемелердің шынайы жағдайын, жеке құраммен әскери қызметті жүргізу, заңдарды, директиваларды, бұйрықтарды (үкімдерді) орындау сапасын анықтау, сонымен қатар кемшіліктер мен олқылықтарды ашу, көмек көрсету және оң тәжірибені тарату мақсатында жүргізілетін бақылау түрі. Т. қарулы күштер қуатының әрі қарай нығаюына, олардың жауынгерлік дайындығы мен жауынгерлік мүмкіндіктерін көтеруге, жоғары әскери тәртіпті ұстауға мүмкіндік туғызады. Сонымен қатар Т-дің жоғары тәрбиелік маңызы бар — әскери қызметшілердің өз теліміндегі жұмыс жағдайында талап етушілік пен жауапкершілікті жоғарылатады, оларды қызмет міндеттерін мінсіз орындауға жұмылдырады. Т. ҚР Қорғаныс министрлігінің ведомствосындағы әскерлердің (күштердің), әскери басқару органдарының, кәсіпорындар мен ұйымдардың өмірі мен қызметінің барлық негізгі жақтарын қамтиды. Т. кезінде жан-жақты зерттелетін маңызды мәселелер қатарына төмендегілер кіреді: әскерлерді (күштерді) ұйымдастыру және толықтыру; олардың ұрысқа әзірлік және жауынгерлік дайындық, әскери тәртіп, тәрбие жұмыстары, мамандармен жұмыс істеу жағдайлары; қару-жарақ пен әскери техниканы пайдалану және сақтау; материалдық құралдардың барлық түрімен қамтамасыз ету; жұмылдыру дайындығы; әскери қызметті ұйымдастыру және атқару; қаржы-шаруашылық қызметі; заңдылықтар мен құқықтық тәртіптерді сақтау және т.б. Т-ді берілген құқық шеңберінде жоғарғы басшылықты және оған бағынышты басқару органдарын, штаттық әскери тексеру органдарын, әскери әділет және қоғамдық ұйымдарды қоса белгілі бір лауазымды тұлғалар жүргізеді. Қорғаныс министрі нұсқаулары, үкімет шешімдері, Қорғаныс министрі мен Бас штаб бастығының бұйрықтары мен директивалары негізінде Т-ді ұйымдастыратын және жүргізетін Қорғаныс министрлігінің Бас әскери инспекциясына әскерлердің (күштердің) ұрыстық әзірлік жағдайын, әскери мекемелердің қызметін тексеруде маңызды рөл беріледі. Басқа лауазымдық тұлғалар мен басқару органдары өздеріне бағынышты әскерлерде, кәсіпорындарда, мекемелерде, орындарда Т. жүргізеді. Т-дің міндеттері, мазмұны және кезеңділігі әрбір лауазымды тұлға мен басқару органдары үшін әскери жарғылармен, іс жүзіндегі ережелермен және басқа да басшылық, нормативтік құжаттармен анықталады. Бақылау-дың мақсаты мен міндетіне байланысты Т. үш түрге бөлінеді: шынайы, оперативті және орындау тексерісі. Шынайы Т. тексерілетін объектідегі іс жағдайларын жан-жақты зерттеуден немесе әскери ведомство қызметінің аумағын анықтаудан тұрады. Мұндай Т. арнайы бақылау органдары жұмысының негізгі мазмұнын құрайды. Оперативті Т. шектелген уақыт ішінде ақпарат алу үшін қандай да бір сұрақ немесе нұсқауларды орындау және т. с. жөнінде анықтамалар және басқа құжаттарды қарау (беру) жолымен жүргізіледі. Орындау Т. бұйрықтарды, директиваларды, шешімдерді, сонымен қатар лауазымды тұлғалар, мекемелер және кәсіпорындардың міндеттерін орындауын тұрақты бақылау болып келеді. Т. өзінің көлемі бойынша үш негізгі түрге бөлінеді: жалпы, таңдамалы және бір реттік. Жалпы Т. Қорғаныс министрлігінің барлық әскерлері (күштері) немесе барлық мекемелеріне ортақ ерекше мәселе жағдайын бір мезгілде зерттеуден тұрады. Мұндай Т. ҚК көлемінде барлық объектілерде не олардың көпшілігінде немесе олардың түрлерінде, әскери округтардың, құрамалардың, әскер тектерінің қызметтерінің бірінде жүргізіледі. Таңдамалы Т. кейбір объектілерде жеке мәселелерді зерттеу үшін жүргізіледі және Т-дің ең көп тараған түрі болып келеді. Бір реттік Т. нақты мәселені тексеру мақсатында, әдетте, бақылау жүргізу қажеттігін тудыратын белгілер немесе басқа ақпараттар болған жағдайда бір объектіде жүргізіледі. Т. нәтижелері оны өткізу жөніндегі актілерде, баяндамаларда және қорытындыларда көрсетіледі. Олар, сонымен қатар әскери қызметшілердің тиісті нысанына жеткізіледі.